Om teleurstelling te voorkomen: dit artikel biedt geen kant-en-klaar-recept om maatschappelijke ontwikkelingen financieel aan te kunnen. Wat we wel doen is een perspectief delen dat gemeenten helpt om, zelfs met minder middelen, in te spelen op maatschappelijke ontwikkelingen en de behoeften van hun inwoners. 

Wij zien namelijk dat inwoners zelf een belangrijke rol kunnen spelen en daarbij zijn ontmoetingsplekken van groot belang. Door verder te kijken dan alleen de basisvoorwaarden van een ontmoetingsplek, zoals huisvesting en exploitatie, kan de volledige waarde van de plek tot zijn recht komen. Wat levert de ontmoetingsplek op voor de buurt? Succesvolle ontmoetingen dragen bij aan een meer verbonden en veerkrachtige gemeenschap, die beter in staat is om gezamenlijk maatschappelijke uitdagingen aan te pakken. Wat vraagt dat? 

We zetten hieronder de voorwaarden op een rij die nodig zijn om ontmoetingsplekken effectief bij te laten dragen aan het welzijn van inwoners. 

Basisvoorwaarden voor een ontmoetingsplek

Ontmoetingsplekken hebben drie basisvoorwaarden om te kunnen bestaan: vrijwilligers, huisvesting en financiën. Het klinkt waarschijnlijk als een open deur: er moet een locatie beschikbaar zijn en de ontmoetingsplek heeft een sluitende begroting nodig om rendabel te zijn. 

Daarnaast is er sociaal kapitaal nodig: vrijwilligers die, al dan niet aangestuurd door een betaalde kracht, ervoor zorgen dat mensen zich welkom voelen. Deze basisvoorwaarden zijn nog geen garantie voor een bloeiende ontmoetingsplek. 

Gemeenten kijken vaak vooral naar deze basisvoorwaarden. Als die op orde zijn, wordt een ontmoetingsplek vaak behouden. Maar dat is niet genoeg. Wat echt telt, is of de ontmoetingsplek de ruimte biedt voor de verbindingen die nodig zijn om in te spelen op maatschappelijke uitdagingen. Er zijn vijf cruciale succesfactoren voor ontmoeting: een veilige plek, persoonlijk contact, laagdrempeligheid, vertrouwen en eigen initiatief.  
Of het nu op het platteland of in stedelijke gebieden is, we zien telkens dat deze behoeften terugkomen. 

2: Persoonlijk contact

De tweede voorwaarde is dat je als bezoeker gezien wordt en mensen je kennen. Er is oprechte en echte aandacht. Je bent geen nummer, maar een mens. Er is écht persoonlijk contact. 

Mensen hebben verschillende behoeften als het gaat om ontmoeten. De een zoekt een grote groep en de ander juist een kleine. Inwoners willen dat er ruimte is om zichzelf te zijn en dat het contact oprecht is. Daarbovenop hechten ze waarde aan initiatieven die echt voor en door andere inwoners zijn ontstaan. 

4: Vertrouwen

Het is belangrijk dat inwoners erop kunnen vertrouwen dat alles goed geregeld is. De kwaliteit van de locatie en het aanbod moet goed zijn, afspraken moeten worden nagekomen, en er moeten leuke activiteiten georganiseerd worden. Ook moet de ontmoetingsplek daadwerkelijk beschikbaar zijn wanneer inwoners er behoefte aan hebben. 

Het gaat erom dat je doet wat je zegt en zegt wat je doet. Op deze manier bouw je vertrouwen op en leren mensen je kennen. Dit vertrouwen zorgt ervoor dat inwoners terugkomen, hun goede ervaringen met elkaar delen en zich aanmelden voor andere activiteiten. 

Wat is een ontmoetingsplek waard?

Leg alle ontmoetingslekken eens langs de volledige meetlat: langs de basisvoorwaarden én de voorwaarden voor succesvolle ontmoeting. We pleiten er niet voor om alle ontmoetingsplekken koste wat het kost open te houden, maar wel om verder te kijken dan de basisvoorwaarden.

Wat levert een ontmoetingsplek nou eigenlijk op? Succesvolle ontmoetingen leiden immers tot gezondere inwoners. In buurten met gezondere inwoners wordt er meer naar elkaar omgekeken en is er minder vraag om ondersteuning. De euro’s die worden geïnvesteerd in een ontmoetingsplek betalen zich dus preventief uit. En dat is in deze tijden van bezuinigen, terwijl de vraag naar zorg toeneemt, heel wenselijk. 

Wil je de meetlat inzetten of weten welke waarde ontmoetingsplekken in jouw gemeente hebben? Laat het ons weten.